វដ្តអាជីវកម្ម (Business Cycle)

​វដ្ត​អាជីវកម្ម​ (​Business​ ​Cycle​) ​ឬ​អាច​ហៅ​បាន​ថា​វដ្ត​សេដ្ឋកិច្ច​ (​Economic Cycle​) ​គឺជា​ចលនា​ ​នៃ​ការ​ឡើង​ ​ឬ​ចុះទៅ​តាម​ដំណាក់កាល​នីមួយៗ​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​ដែល​កំណត់​ដោយ​ផលិតផល​ក្នុង​ ​ស្រុក​សរុប​ (​G​D​P​ : ​Gross Domestic Product​s ​ស​ម្តៅ​ទៅដល់​តម្លៃ​សរុប​នៃ​ចំនួន​ទិន្នផល​ដែល​បាន​ ​ផលិត​សរុប​នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មួយ​)​។​ ​ប្រសិនបើ​និយាយ​ភាសា​សាមញ្ញ​ ​វដ្ត​អាជីវកម្ម​គឺជា​ ​ដំណើរ​វិល​ជុំ​ ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​ក្នុងរយៈពេល​ណាមួយ​ដោយមាន​ការ​កើន​ឡើង​ ​និង​ធ្លាក់ចុះ​នៃ​ចំនួន​ផលិតផល​ក្នុង​ ​ស្រុក​សរុប​ (​G​D​P​) ​ប្រៀបធៀប​នឹង​ពេលវេលា​ (​Time​)​។​

​​វដ្ត​អាជីវកម្ម​គឺ​មាន​ ​៤​ដំណាក់កាល​៖​

1. ​ដំណាក់កាល​ពង្រីក​ (​Expansion​)​៖​ ​

ជា​ដំណាក់កាល​មួយ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​ក្នុង​ប្រទេស​មាន​ភាព​ល្អ​ប្រសើរ​ ​ដោយមាន​អាជីវកម្ម​រីក​ដុះដាល​ទាំង​ការ​ផលិត​ ​និង​កើន​ឡើង​នូវ​ប្រាក់ចំណេញ​ ​ព្រមទាំង​មាន​អត្រា​នៃ​តម្រូវ​ការ​អតិថិជន​ (​Demand​) ​ក៏​កើន​ឡើង​ផង​ដែរ​។​

2. ដំណាក់កាល​កំពូល​ (​Peak​)​៖​

​នេះ​ជា​ដំណាក់កាល​មួយ​ ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​ឈាន​ទៅដល់​ក​ម្រិ​ត​កំពូល​ ​ហើយ​វាក​៏​ត្រូវ​បាន​គេ​ចាត់ទុកថា​ ​វា​ជា​ខែ​ចុងក្រោយ​មុននឹង​សេដ្ឋកិច្ច​សំខាន់​ៗ​ដាំ​ក្បាល​ចុះ​ ​ដូចជា​ការ​ធ្លា​ក់់​ចុះ​នូវ​អត្រា​នៃ​ការ​មានការងារ​ធ្វើ​ (​employment​ ​rate​) ​តម្រូវ​ការ​ខ្ពស់​ ​ហួសពី​ការដែល​អាច​ផ្គត់ផ្គង់​បាន​ ​ព្រមទាំង​មានការ​កើន​ឡើង​នូវ​អតិផរណា​ (​Inflation​) ​។​

3. ​ដំណាក់កាល​ធ្លាក់ចុះ​ (​Contraction​)​៖​

​វា​ជា​ដំណាក់កាល​មួយ​ ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​ចាប់ផ្ដើម​ធ្លាក់​ពី​ចំណុច​កំពូល​។​ ​ក្នុង​កំឡុង​ពេលនេះ​ ​អត្រា​ចំនួន​នៃ​អ្នក​អត់​ការងារ​ធ្វើ​បាន​កើន​ឡើង​យ៉ាង​ខ្លាំង​ ​តម្លៃ​ភាគ​ហ៊ុន​ធ្លាក់ចុះ​ ​ហើយ​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច​មានការ​ថយ​ចុះ​យ៉ាង​គំហុក​។​ ​នៅពេលដែល​អត្រា​ការប្រាក់​កើន​ឡើង​ ​អតិផរណា​ក៏​កើន​ឡើង​ដែរ​ដែល​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ខាង​ផ្នែក​ហិរញ្ញវត្ថុ​នៅ​ក្នុង​សេដ្ឋកិច្ច​។​ ​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​អតិផរណា​នេះ​ត្រូវ​បាន​ចែក​ចេញ​ ​ជា​ ​២​ធំ​ ​គឺ​ ​Recession​ ​និង​ ​Depression​ ​។​ ​Recession​ ​គឺ​ស​ម្តៅ​ទៅលើ​ការ​ធ្លាក់ចុះ​នៃ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ចំនួន​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​ធ្លាក់ចុះ​ជាច្រើន​ខែ​។​ ​ចំណែក​ឯ​ ​Depression​ ​គឺជា​ការ​ធ្លាក់ចុះ​នៃ​ ​សេដ្ឋកិច្ច​ ​និង​ផលិតផល​ក្នុងស្រុក​សរុប​ដូច​ ​Recession​ ​ដែរ​ ​តែ​វា​មាន​រយៈពេល​យូរ​រហូតដល់​រាប់​ឆ្នាំ​ ​និង​មាន​សភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​ជាង​ ​Recession​ ​ជា​ឧទាហរណ​៏ ​Great Depression​ (1929-1939) ​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ជា​វិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច​ ​មួយ​ដែល​មាន​ ​រយៈពេល​យូរ​រហូតដល់​ទៅ​ ​១​០​ឆ្នាំ​។​

4. ​ដំណាក់កាល​ដាំ​ក្បាល​ចុះ​ (​Trough​)​៖​

​ដំណាក់កាល​នេះ​ស្ថិតនៅ​ចំណុច​ដែល​ទាប​ជាងគេ​នៅ​ក្នុង​វដ្ដ​អាជីវកម្ម​ ​មុននឹង​ឈាន​ទៅដល់​ចំណុច​ងើបឡើង​វិញ​(​Recovery​)​។​ ​ចំណុច​ ​Recovery​ ​ជា​ដំណាក់កាល​ ​មួយ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​ចាប់ផ្តើម​ងើបឡើង​វិញ​ ​ដើម្បី​ឈាន​ទៅ​រក​ដំណាក់កាល​ពង្រីក​ហើយ​សកម្ម​ ​ភាព​សេដ្ឋកិច្ច​ទាំងឡាយ​ក៏​ចាប់ផ្តើម​មានសន្ទុះ​ម្តង​បន្តិចៗ​។​

​តួយ៉ាង​ ​វិបត្តិ​ហិរញ្ញវត្ថុ​សកល​នៅ​ឆ្នាំ​ ​២​០​០​៨​ ​ជា​ពេល​មួយ​ដែល​សេដ្ឋកិច្ច​បាន​ធ្លាក់ចុះ​នូវ​ ​G​D​P​ ​រហូតដល់​ចំណុច​អវិជ្ជមាន​ដែល​កើត​ ​ឡើង​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​២​០​០​៨​ ​ដល់​ឆ្នាំ​២​០​០​៩​។​ ​វិបត្តិ​នេះ​កើតឡើង​ដោយសារតែ​មាន​ចំនួន​នៃ​ក​ម្ចី ​ក្នុង​ការ​ទិញ​ផ្ទះ​បាន​កើន​ឡើង​នៅ​សហរដ្ឋអាមេរិក​ហើយ​ប្រជាជន​មិន​មានលទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​សង​ក​ម្ចី​ទៅកាន់​ធនាគារ​វិញ​ធ្វើឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ ​ដោយ​ធនាគារ​ខ្វះខាត​ទុន​សម្រាប់​បង្វិល​ ​ហើយ​ធនាគារ​ខ្លះ​ត្រូវ​ប្រកាស​ក្ស័យធន​ ​និង​ដៃគូ​ធនាគារ​ជាច្រើន​បាន​ជួប​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុ​ធ្វើឲ្យ​ ​វិបត្តិ​នេះ​រីក​រាលដាល​ទៅដល់​បណ្តា​ប្រទេស​ផ្សេងៗ​រួម​មាន​ប្រទេស​កម្ពុជា​ផង​ដែរ​។​ ​ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​ ​នេះ​ត្រូវ​បាន​បញ្ចប់​ទៅវិញ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ​២​០​០​៩​ ​ដោយ​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​បញ្ចេញ​ថវិកា​ជាច្រើន​ ​ដើម្បី​ជួយ​ទប់​ស្កាត់​ ​និង​កាត់បន្ថយ​បញ្ហា​ហិរញ្ញវត្ថុ​នេះ​។​

​សរុប​មក​ ​សម្រាប់​អាជីវករ​ ​ជាពិសេស​អ្នក​វិនិយោគ​វដ្ត​អាជីវកម្ម​នេះ​ពិតជា​សំខាន់​ក្នុង​ការ​ប្រ​មើ​មើល​ ​ជៀសវាង​ហា​និ​ភ័យ​ដែល​អាច​កើតឡើង​ ​ទោះបី​មិន​អាច​មើល​ដឹង​ ​១​០​០​% ​តែ​ក៏​អាច​កាត់បន្ថយ​នូវ​បញ្ហា​ ​បាន​ខ្លះ​ផង​ដែរ​៕